Étiquette : Daniel M. Berté

An zafè flanm

— Par Daniel M. Berté —

Pou an zafè bel flanm
Boul moun ka vréyé-flanm
Pou sèten sé sové-no-zanm
Dot paré a tiré lé zanm

I pou rivé abò bato
Konsi la Madòn Lajoso
Bouton-frédi anlè lapo
Oben sé ka’y an bel kado

Flanm-tala poko débatjé
Difé o péyi za limé
An komin adan tout kawtié
Pawol savé za ka tonbé

An sakré lensendi-palé
Ki pa bò Foyal démaré
I ba’y grenpé Montàn Pelé
Pa Lanmanten i déviré

Pa koté Robè i alé
Epi Sentmari i monté
Pa bò Sentespri i pasé
Epi Senpiè i déviré

→   Lire Plus

Flè-Sézè

— Par Daniel M. Berté —

I ni an bel boutjé
Konpozé par an spésialis
Lanati natirel ek lanati imèn épi
Flè-langajman

I ni an flè
Koupé épi an woch
Vréyé dèyè chien-lari
Flè-ferman

I ni an flè
Pou sa ritouvé kò’w
Epi nanm-ou osi
Flè-pèdi

I ni an flè
Yo tjuiyi an gran van
Ek ki très rézistan
Flè-latanpet

I ni an flè
Ki té kroché an woché
Vag-lanmè baloté
Flè-laminè

I ni an flè
Koupé dan an péyi
Eti moun té ka pé
Flè-chien

→   Lire Plus

Lariya

— Par Daniel M. Berté —

Lariya ka élé
Pou pé sa di bonjou
Bonjou mennen ki-nov
Ki-nov mennen milan

Lariya ka kozé
Bouch-anba-bra palé
Chui-chui-chui mirmiré
Pou pé makòkòté

Lariya ka maché
Manniè vitman présé
A la bonda rimen
Janr mi-ta’w-mi-ta-mwen

Lariya ka kriyé
An manniè anrajé
Paré a balancé
Dé kout-kouto filé

Lariya ka pran-pié
Zwel tiyanmay ka jwé
Foutbol friyapen blé
Kous serso ka woulé

Lariya ka karnavalé
Kat jou diran san rété
Tout manmay dégizé
Ka dansé ek vréyé monté

→   Lire Plus

Dé rèbel

— Par Daniel M. Berté —

An gran neg lévé an wayom Dawomé
Pou afronté solda mové lawmé fransé
Ki té sòti lotbò pou té kolonizé
An péyi éti moun té za an libèté

Non’y sété Prens Kondo ki vin Wa Béyanzen
I pran zanm pou lité, mété kò’y a goumen
Lè’y té lé négosié, menm manniè ki Tousen
YO tjenbé’y, ekzilé’y adan Matnik o lwen

Lè’y rivé Matinik an péyi dominé
Dan la popilasion i viv yonndé lanné
Riviré an péyi’y, sé sa’y té ka mandé
Men i fini pa mò, koté lavil d’Algé

Etiomi, Sénnocom, Ménousoué, Dononcoué, Klan Béyanzen Matnik
Mécougnon, Kpotassi, Abopanou, Klan Béyanzen Matnik
Ouanilo, Adandédjan, Pierre Fanon, Falégué, Klan Béyanzen Matnik
Frédéric, Gabriel, Andréa, Klan Béyanzen Matnik

An lot gran neg lévé lot koté Latlantik
Sézè! An mapipi an konba politik
An sakré met-matjè an domenn powétik
Ki pòté an fon tjè’y, Matinik épi Lafrik

→   Lire Plus

An pawol-lapriyè

— Par Daniel M. Berté —

An pawol-lapriyè pou tout lé zanset
Yo mennen an kal-bato a labadjet
Ki fini pa mò, fini pa disparet
Ki YO jété an gran lanmè tjoupoutet
Senmitjè Latlantik, san tras, kon bet
San lanmes, san pawol, san kwa ni pitjet
« Dié-o-fas mizérikod pou yo »
« Dié-o-fas mizérikod pou yo »
« Dié-o-fas mizérikod pou yo »

An pawol-lapriyè pou tout lé zanset
Ki anlè bitasion soufè anba kout fret
Ki YO trété tout lavi-yo kon vié bet
Ka travay an kann anba lopsion an met
Ki mò dan ladech san tanbou ni tronpet
Anba pinision, kolié, kawkan, kat-pitjet
« Dié-o-fas mizérikod pou yo »
« Dié-o-fas mizérikod pou yo »
« Dié-o-fas mizérikod pou yo »

→   Lire Plus

Sézè sé ki piébwa ?

— Par Daniel M. Berté —

« A force de regarder les arbres, je suis devenu arbre et mes longs pieds d’arbre ont creusé dans le sol de larges sacs à venin de hautes villes d’ossements… » Aimé Césaire – Cahier d’un retour au pays natal

« A fos gadé piébwa, man vini an piébwa »
Sé sa Emé Sézè di dan liv i matjé
Men i pa di lamenm ki piébwa i té yé
Man pété tet pou sav kilès i divini

Ki piébwa ki ni “pié’y ki trasé an fon tè
Dé gran sak vlen di gran lavil ki fet an zo”
Man gadé dan « Kayé pou an déviré Bòkay » 
Pou wè si’y té vini piébwa ki man konnet :

Gayak ki moun ka pwan pou yo pé sa fè ma
Mawoganni ki ka pousé adan lé fon
Fonmajé ki piébwa ki ka palé tou ba 
Bawobab ki tala ka monté Mòn Aka ?

Akasia tou piti ki pa ka fè gwo pié
Pié-koko ki anmen balé niaj an sièl gri
Griyavié-bwa ki ka pousé adan gran bwa
Bwa Moudong ki anlè bòdaj Laviè Léza ?

→   Lire Plus

Yo di-mwen ki ou dé…

— Par Daniel M. Berté —

Yo di-mwen ki ou déklaré
Lavi Matnik sé pa lavi
Ou désidé foukan ayè
Pou profité dousin lot-la

Yo di-mwen ki ou déplasé
Pas ou pilé kracha Siryen
Ou janbé dlo, pati lotbò
Pou chèché lavi kay lot-la

Yo di-mwen ki ou débatjé
Adan frédi épi vergla
Ou lékété épi glisé
Ek tonbé an dalo lot-la

Yo di-mwen ki ou dérasiné
Ka dòmi dérò anba pon
Ou ka jis mandé chien meg pen
Ek pléré an péyi lot-la

Yo di-mwen ki ou débantjé
Kon Kris anglé Vandrédi-sen
Ou an lanmen douvan, lot dèyè
Ka maché an lari lot-la

Yo di-mwen ki ou débiélé
Ka palé tout lasent jounen
Ou ka kriyé ki yo piayé’w
Ek ka jouré lavi lot-la

→   Lire Plus

Aksidans-tjè

— Par Daniel M. Berté —

Man fann tjè-mwen anlè woch lendiférans-ou
Men sa’w konprann?… Man san fouté…
I kontinié bat

Man pété tjè-mwen adan mòn-rédi rifizans-ou
Men sa’w konprann?… Man san fouté…
I kontinié bat

Man krazé tjè-mwen anlè masonn ripousans-ou
Men sa’w konprann?… Man san fouté…
I kontinié bat

Man kòché tjè-mwen asou pitjet méprizans-ou
Men sa’w konprann?… Man san fouté…
I kontinié bat

Man blésé tjè-mwen anlè vè-boutey frédiyans-ou
Men sa’w konprann?… Man san fouté…
I kontinié bat

Man dépotjolé tjè-mwen anlè karapas lensolans-ou
Men sa’w konprann?… Man san fouté…
I kontinié bat

Man déchiré tjè-mwen asou fil-bawblé lignorans-ou
Men sa’w konprann?… Man san fouté…
I kontinié bat

→   Lire Plus

Fè ladjè ?

— Par Daniel M. Berté —

Ou a bo vréyé vié pawol
Ou a bo fè kon an fanm fol
Ou a bo kanpé mové wol
Man pa djè pré a fè ladjè…
Ou a bo di ki man kapon
Ou a bo kriyé-mwen kouyon
Ou a bo trété-mwen di kon
Man pa djè pré a fè ladjè…
Ou a bo aplé-mwen lèlè
Ou a bo di man tjoupèpè
Ou a bo di man makoumè
Man pa djè pré a fè ladjè…
Ou a bo di malédision
Ou a bo fè profitasion
Ou a bo konmet agrésion
Man pa djè pré a fè ladjè…
Ou a bo fè tout mové senn
Ou a bo di man pa ni grenn
Ou a bo fè-mwen bon lapenn
Man pa djè pré a fè ladjè…
Ou a bo vréyé minision
Ou a bo pété esplozion
Ou a bo fè déflagrasion
Man pa djè pré a fè ladjè…
Ou a bo di man kakazwa
Ou an bo kriyé-mwen bwabwa
Ou a bo di man ababa
Man pa djè pré a fè ladjè…
Ou a bo kontinié wouklé
Ou a bo soté maté rélé
Ou a bo fè tousa ou lé
Man pa djè pré a fè ladjè… épi’w Doudou

Daniel M.

→   Lire Plus

Kouri vidé an lari Sentespri

(épi lé personaj ek chanté tradisionel)

—Par Daniel M. Berté —

An won Kalipso-a
Travesti… pou gran ek piti… pa rété-la ! sòti !
« Démaré, déméré, démaré vidé-a ! »

Lari Djédon
Bwabwa… an vidé-a sé li ki wa… ou pé di sa papa !
« Lapooo déchiré ! Lapo bonda vaval déchiré !»

Won lagrann Fontèn
Djab-rouj… ki sòti jis Mòn Rouj… abiyé toutan rouj !
« Ou ! ou ! vwasi le lou ! Ou ! ou ! vwasi le lou ! » 

Lari Chelchè
Karolin-zié-kokli… i ka pòté nonm-li… ki boulé o wiski !
« Banmba kola ! Ròzémé, Ròzémé manmay-la ! »

Bò lanméri
Mèdsen-lopital… ki sòti Bodkannal… pou kouri kannaval!
« Mi bissuiya ! Rosé ! Yanna pou lé zanfan ! Rosé ! »

Won man Bonè
Mawriaj-birles… yo ka fè an lanmes… pou an béni-konmes !
«Rena ou anmen poul ! Lanméri Fodfrans-la, sé pa an poulayé »  

→   Lire Plus

Doulè an dé…

— Par Daniel M. Berté —

Doulè ka défonsé-mwen, débousolé-mwen
Doulè ka démonté-mwen, dékonekté-mwen
Doulè ka dérayé-mwen, dékourajé-mwen
Doulè ka dékalé-mwen, défòrmé-mwen
Doulè ka démantibilé-mwen, dégrenné-mwen
Doulè ka dékalbiché-mwen, dégradé-mwen
Doulè ka dépotjolé-mwen, dévidé-mwen
Doulè ka dérasiné-mwen, démantlé-mwen
Doulè ka déchiktayé-mwen, démanbré-mwen
Doulè ka débiélé-mwen, dépouyé-mwen
Doulè ka déservélé-mwen, déplimé-mwen
Doulè ka dézékilibré-mwen, déréglé-mwen
Doulè ka dékatjé-mwen, dézakòwdé-mwen
Doulè ka dékalfoutjé-mwen, dézawsonné-mwen
Doulè ka dékalfouné-mwen, dézaksé-mwen
Doulè ka dézabiyé-mwen, défolmanté-mwen
Doulè ka dématé-mwen, dézespéré-mwen
Doulè ka dékoupé-mwen, dézoriyanté-mwen
Doulè ka défwisiyé-mwen, dévoré-mwen
Doulè ka déprélé-mwen, dévitalizé-mwen
Doulè ka dévasté-mwen, démoralizé-mwen,
Doulè ka déjwenté-mwen, déchiré-mwen
Doulè ka dékapité-mwen, démouné-mwen
Doulè ka déberté-mwen, dé-telman-mwen ki…
Doulè sé mwen, mwen sé Doulè

Daniel M. Berté 40122

→   Lire Plus

Bonnaniversè Diyanman !

(Pou lé 160 an lavil Diyanman)

— Par Daniel M. Berté —

Diyanman !
Sé kon lakay manman
La ni dé bon zanfan
Ki ni bon santiman
Bonnaniversè jan Diyanman
Tjenbé! Woulé douvan!

Diyanman « ter présièz »
Ka briyé vil koket
Diyanman pier présièz
Ki ni dé bel faset

I ni faset ékléran
Lans-Kafa, Omilàn,
Fon-Mannwel, Topiniè,
Sé Diyanman réyonan

I ni faset étenselan
Fon-Kamiy, Bitay,
Mar-Pwarié, Chalopen,
Sé Diyanman resplandisan

I ni faset réyonan
Jaka, La-Michel,
Tomaren, Ti-Léza,
Sé Diyanman éklatan

I ni faset chatwayan
Toray, La-Dizak,
Mòn-Blan, La-Longet,
Sé Diyanman flanbwayan

→   Lire Plus

Bel ek bon lanné 2023 ba tout moun

— Par Daniel M. Berté —

Tan 2023

Nou za pasé an patjé mové pas
– Nou pa ped fwa
Nou za sibi an kantité vié traka
– Nou pa ped lespwa
Nou za pran an chay kalot laviya
– Nou pa ped lavwa

Nou za pran kou ki kou
Nou za pran kalot ki kalot
Nou za pran fè ki fè

An tan Lesklavaj…
Nou lévé… Vidjò !
An tan Wobè …
Nou lienné… Fò !
An tan Kovid…
Nou kakolé… A mò !

An tan tout mové tan…
– Nou toujou fè fos an vansan
– Nou toujou fè bek an gouman
– Nou toujou fè fron an rézistan

Nous za pasé dé bel moman
– Nou té dan lanchantman
Nou za viv dé bel labonm
– Nou té dan lakontantman
Nou za pran-pyé-nou a fon
– Nou té dan lépànwisman

Nou za rigolé an rigolad
Nou za anmizé an anmizman
Nou za fété an fétaj

An tan La-nwel…
– Nou kantiké… Vidjò !
An tan Kannaval…

– Nou vidéyé… Fò !
An tan Grann-vakans…
– Nou vakansé… A mò !

→   Lire Plus

Atjolman

— Par Daniel M. Berté —

Atjolman ki ti-poul sav ki fo pa yo suiv ti-kanna
pou yo pa mò néyé dapré sa proveb di…

Atjolman ki poul pa ka’y dòmi a sizedswè
an pié kako ankò pis sa vini ra kon zé bourik…

Atjolman ki manman-poul okouran ki fo’y véyé piti’y
pou pies mangous rafin pa fè bawouf anlè yo…

Atjolman ki poul ka rifizé manjé ravet ankò
pis yo ba’y labitid sèvi’y o pirina…

Atjolman ki poul pa ka graté fimié pou trapé vètè ankò
pis i ka viv nouri-lojé-blanchi an kay-poul klimatizé…

Atjolman ki poul pa ka pran lapenn chanté ankò
lè’y ponn an zé an razié pis I ka viv andidan…

Atjolman ki “poul épi diri”, tianmay pa lé sa ankò
pis YO ba-yo gou ambergè lotbò pito…

Atjolman ki poul san fouté di sav si sé ti-van o gran-van
ka fè latjé’y panché pou fè moun malpalé…

Atjolman ki’w fini kouté ou li an zafè listwè poul
kontè manti-mantè té ka konté pou vèglé’w…

Atjolman ou ka’y sav poutji poul pa ni rézon douvan kouto
lè’w ka’y konprann ki ou sé an poul…

Atjolman ou ka’y sav sa ki fè, ou ka’y santi fè,
ou ka’y taté fè, ou ka’y tété fè, ou ka’y pran fè.

→   Lire Plus

Tjenbé red, mé moli…

(Pou la JET, Jounen Enternasional pou la Tolérans 16 Novanm)

— Par Daniel M. Berté —

Annou tjenbé red manmay, mé annou moli osi yonn-dé ti-may…

An ti-may anlè laviolans pou nou ni titak tolérans
An ti-may adan médizans pou sa ni tibren plis désans
An ti-may épi la drogans pou nou pé sové ladolésans
An ti-may adan la bonbans pou nou pa trapé tro gro pans

Annou tjenbé red manmay, mé annou moli osi yonn-dé ti-may…

An ti-may adan larogans pou nou viv épi plis klémans
An ti-may an malélivans pou sa pé ni mwens endésans
An ti-may dan lé gran balans pou nou pa kréyé autan aksidans
An ti-ma’y dan lentolérans pou pé arété lé mové puisans

Annou tjenbé red manmay, mé annou moli osi yonn-dé ti-may…

An ti-ma’y dan la makrélans pou pé viv épi tibren plis pridans
An ti-may dan la jalouzans pou ni titak plis oto-ekzijans
An ti may adan la vanjans pou nou pé sa ni mwens soufrans
An ti-may dan lé maltrétans pou montré nou ni la rikonésans

→   Lire Plus

Lasoufrans

— Par Daniel M. Berté  —

Sé lasoufrans ovif
Ovif kon an bobo pitjé épi yenyen
Oben kon mak fè-cho YO brilé an lapo’w
Epi ka koulé pi kon larim adan nen…
Sé lasoufrans dékalant
Ka krazé, ka brizé ek ka ratibwazé
Ka kité’w frakasé kon karapas krab-Pak
Dékalé ek afalé anlè zékal-do
Sé lasoufrans méchant
Ka tjenbé, ka tòdé, ka frappé, ka tjotjo
Kon an patjé lenj sal anlè woch lariviè
Ek ka fésé’w atè ek danmé’w a dé pié
Sé lasoufrans silansièz
Ka fofilé an zo, an do ek an lolo,
An bra, bouden, bonda épi an boljounou
Ek an tet, an ti-dwet, an fenfon kò servo’w
Sé lasoufrans sournwaz
Ki ka rivé an dous, an manniè anba-fey
Dan griyen lagrimas pou fè konpè épi’w
Ek ka mòdé’w an tret kon chen ki pa ni met
Sé lasoufrans terbolizant
Ka démantibilé, dérayé, débiélé
Ka maté, makaté, matjilpaté
Ek fè’w kon griyav vet andidan djel an bef
Sé lasoufrans démoralizant
Ka fè ped lakat, ped lalin, ped larel
Ek ka mété’w pli ba ki an kabann vètè
Ek ka fè’w wè lannuit alè midi ka fann
Sé lasoufrans ovif, dékalant, ek méchant
Silansièz, sournwaz, épi terbolizant
Ek démoralizant toutansanm ka envayi mwen
Ek ka fè ki man sé atjòlman LASOUFRANS

→   Lire Plus

Kalinago

Pou Jounen Enternasional Solidarité épi lé Pep Amérendjen : 12 0ktob

— Par Daniel M. Berté —

Ou wè YO sòti an bonè bonmaten
an bouden twa gro mons rivé asou lanmè

Ou wè-YO vini anlè tè ki té ta’w
épi lapo blan-YO épi kò-YO
an fè

Ou wè-YO tout ri lè-YO
gadé lò’w-la
Kon adan léjand-la ou pran YO pou Bondié

Ou wè-YO sézi tout richès ou té ni
ek chayé-yo alé pa lòt-bò lanmè-a

Ou wè-YO mété adan lesklavay-YO

frè’w épi sésé’w, paran’w ki té za vié

Ou wè-YO pini-zot lè zot rifizé tou
sèvi valé ba YO anba lo kout fret-YO

Ou wè tranblad pran-YO lè’w anonsé-YO
Ki Montàn difé-a an jou té ka’y vanjé’w

Ou pa wè-YO pali, lè épi prop flech-ou
ou krévé koko zié’w pou pa té sa wè-YO

Ou pa wè-YO blenmi douvan kouraj-ou
lè’w vréyé ko’w désann di la falez modi

→   Lire Plus

(A)tansion … (Z)ozio ! 

Pou la JMZ Jounen Mondjal dé Zannimo 4 Oktob (Alfabé pou lé ti-anma’y konnet zwézo Matnik)

— Par Daniel M. Berté —

Alé alé’w ma bel Astrild
Babié babié’w ti Benngali
Chanté chanté’w ti Chivalié
Dansé dansé’w ma tit Didin
Egwèt pa bliyé lé zatrap !

Fonsé fonsé’w mon ti Faljòn
Grenpé grenpé’w mon ti Grobek
Hhhantatay, méfians dé zòm
Ifo pran gad lé Ich-di-sièl
Jako méfié’w di labalèt !

Kouri kouri’w ti Kayali
Lansé Lansé’w mon bel lwazo
Manjé manjé’w Mawten-péchè
Navidjé navidjé’w Volé o Nòw
O pièj-lagli fèt-atansion !

Pitjé pitjé’w mon ti Pikbèf
Que ta volonté… Mondié-Ségnè
Ralé ralé’w mon ti Ranmié
Soté soté’w ti Sikriyé
Toutrel tansion o kout fizi

→   Lire Plus

Man toupatou

— Par Daniel M. Berté —

Man dan zeb an savann ki van ka karésé
……dan woch an lariviè ki dlo ka rafréchi
……dan fey jòn ka tonbé pou sa fimié Latè

Man dan lapli ka fifinen anlè an kaz an tol
……dan gout dlo ka glisé anlè fey chou dachin
……dan grenn-sab ka krisé anba pié lé vivan

Man dan kalin ka fet pou tianmay kagou
……dan ziédou ka koulé dèyè madanm lanmou
……dan woz ki ka ran jwa ek chasé latristes

Man dan zwézo ka voltijé an siel lalibèté
……dan pwason ka glisé an lanmè lavanti
……dan pawol ka volé pou kontré lenjistis

Man dan ti papiyon ka dansé anlè flè
……dan la réfleksion ka fè-mwen pran konsians
……dan réyon soley ka dépliyé zel dimwazel

Man dan matjé matjè ka ba moun lémosion
……dan piébwa ka fè flè ek fwui pou nouri moun
……dan lajwa ka kléré fidji lé tianmay

→   Lire Plus

Bannann

— Par Daniel M. Berté —

Bannann bagay ki bon bel-bonnè bon-maten
Bannann bagay ka ba bel balan ek bon brez
Bannann ba bel bougres bien belman balansé
Bannann ba boug ki brav ka bouwé kon bouva

Ou ka sanm an piébwa men ou pa an piébwa
Ou parmi lé gran zeb ka pousé Matinik
Yo ka di’w ka jété men pa jété atè
Sé lè ou ka fè flè ek réjim épi pat

Ki yo kriyé’w Tinen Kavenndich Gro-Michel
Bannann-jòn Kankanbou Frésinet Makandja
Pandan an boul lanné ou nouri pep Matnik
Ek ou fè lariches sa ki té ka planté’w

Pou swagné maladi charanson té ka ba’w
YO ba’w médikaman YO kriyé klòrdékòn
Elas twa fwa élas sété pwazon pou moun
Pou tout laliwondaj tè lariviè lanmè

Sé pa wou responsab katastrof sanitè
Ka pété tjou an pep pou dé jénérasion
Sé bien lé zespwatan ki té lé fè lajan
YO pa té ignoran malè YO té ka fè

→   Lire Plus

Gran sonjé Sez Out… (Ba Yo)

— Par Daniel M. Berté —

Jou tala, lè nou tann sa…
Nou tout rété étoné… Dlo-zyé koulé
Nou tout rété estipersé… Dlo-zyé koulé
Nou tout rété estébékwé… Dlo-zyé koulé

Jou tala, lè nou tann sa…
Nou tout té débiélé… Kò krazé
Nou tout té dékalbéché… Kò krazé
Nou tout té djèl-bé… Kò krazé

Jou tala, lè nou tann sa…
Nou tout té térasé… Lespri félé
Nou tout té térorisé… Lespri félé
Nou tout té terbolizé… Lespri félé

Jou tala, lè nou tann sa…
Nou tout pé fret… Tjè déchiré
Nou tout pléré gro-dlo… Tjè déchiré
Nou tout pété-kriyé anmwé… Tjè déchiré

Jou tala, lè nou tann sa…
Nou tout priyé-mandé Bondié… Ba yo
Nou tout priyé-enploré Jéwova… Ba yo
Nou tout priyé-sipliyé Dja… Ba yo

Jou tala, lè nou tann sa…
Nou tout kolé tet… Pou nou…
Nou tout kolé zépol… Pou nou…
Nou tout kolé kò pou fè fos… Pou nou…

…Pou nou té siwmonté Gran Katastrof tala… Ba yo

Daniel M. Berté 80814

→   Lire Plus

Man pa tou sel…

— Par Daniel M. Berté —

Man pa tou sel…

Man fè fos épi Fanon pou fraternizé épi félaga Laljéri
Man dòmi an mitan makolin épi Madéla a Roben Island
Man déviré bòkay épi Césaire pou tété lapowézi matjé an kayié
Man djoubaké épi Zobel lari kay neg épi djab-la an kann bétjé

Man rimonté laviè Léza épi Glisant pou ritouvé mémwa lesklavaj
Man pran kout fè ek étidié lisé Chelchè épi Delsham
Man maché mil maché épi Mac ek Fardin Sentespri
Man brè dlo-koko ek manjé tinen-lanmori épi Tipridan

Man aprann épi Hugo ki lenstriksion sé prèmié bizwen pep-la
Man viré Ségou an Lafrik épi Maryse Condé
Man rakonté lesklavaj ba fi-mwen épi Christiane Taubira
Man goumen épi Angéla Devis pou neg trapé dwa nonm

Man tjenbé lanmen bizayel-mwen épi Nicolas Guillen
Man jwé djaz épi Louis Armstrong an lari Nouvelle-Orléans
Man chanté bra brilé pié-ni épi Eugène Mona
Man dansé zouk Kasav épi Jocelyne Bérouard

Man étidié listwa péyi-a épi Arman Nicolas
Man fè kous kouri épi Herman Panzo
Man filé mo-mwen épi kanmarad anlè lanmel lakonsians
Man mété grif an tè épi lé travayè pou Matnik ay douvan

Man avansé épi sa ki konbat pou konstwi lidantité
Man apiyé épi lé kakolè anlè sa ka sèvi dekzanp
Man pòté respé épi lé gangan pou sa ki fet avan
Man lienné épi pòwtè limiè ki ka montré chimen

Man pa tou sel…

Daniel M.

→   Lire Plus

Viv lé vakans !

— Par Daniel M. Berté —

Vakansièn,
Dékoché, détaché, dékonekté
Bliyé travay, tiyanmay, tansionnay
Pozé, pronmné, plajé
Viv lé vakansay !

Vakansien,
Débagé, débalé, débaché
Bliyé sawgasri, salopri, sovajri
Restoré, respiré, rigolé
Viv lé vakansiad !

Vakansièr
Débarasé, débouché, déchenné
Bliyé lékol, lopital, léleksion
Chanté, chwayé, chayé
Viv lé vakansman !

Vakansiè
Dékwensé, dékolé, dékouplé
Bliyé vakabonajri, vwayoutri, vandalri
Kaliné, karésé, kokiyé
Viv lé vakansri !

Vakansèz
Dédramatizé, dékrispé, dékontrakté
Bliyé kovidri, kotjinri, kouyonnri
Fété, festwayé, festivalé
Viv lé vakansaj !

→   Lire Plus

Sakrilej o Sentespri Vendrédi 17 Jwen 2022…

— Par Daniel M. Berté —

Grann stipéfaksion
Grann sidérasion
Grann enkonpréyansion
Grann lémosion
Dan Lapopilasion…

Yonndé vwayou
Yonndé voryen
Yonndé vakabon
Yonndé vandal
Konmet an sakrilej…

Yo dékalé
Yo détérioré
Yo dépotjolé
Yo démantibilé
Moniman-o-mò Sentespri…

Yo tjwé an déziem fwa 56 Spiriten
Ki tonbé pendan Ladjè 14
Yo sali mémwa yo

Men nou pa ka bliyé yo

Lonnè épi respé ba yo…

Yo tjwé an déziem fwa 5 Spiriten
Ki tonbé pendan Ladjè 39-45
Yo sali mémwa yo

Men nou pa ka bliyé yo

Lonnè épi respé ba yo…

→   Lire Plus

Pa sav… Sav

— Par Daniel M. Berté —

Tè-a ki manjé’y-la kon agoulou-gran-fal
Lariviè ki chayé’y magré i pa té pou’y
Lanmè ki pa janmen ka rifizé ayen
Yo piès pa té sav

Bertélia ki simen’y pou té nouri yich-li
Pwason ki benyen adan’y a la jwet-mabouya
Charanson ki sisé’y pas i té pran’y pou sik
Yo piès pa té sav

Krab ki té ka tété’y adan labou mang-la
Sèpan té ka dòmi adan réjim bannann
Mayengwen ek moustik té ka ponpé san moun
Yo piès pa té sav

Chien ki ka ralé moun menm si yo pres touni
Patat ki pran bato pou té alé lot-bò
Menm Kovid ki pran kan an péyi Matinik
Yo piès pa té sav

Kapitalis voras ki té lé fè lajan
Dépité ki mandé yo ba’y dérogasion
Minis ki san fouté signé lé zié fèmen
Yo, yo té sav

Doktè ki dénonsé danjé katastrof-la
Lé média ki mandé mété milié an sa
La jistis ki jijé an jijman jé-malen
Yo, yo té sav

Kontaminé ki mò an soufrans maladi
Popilasion méprizé ka viv an dézawa
Militan angajé ka goumen piétapié
Yo yo té sav

Tousa ki té ka wè katastrof envizib-la
Lé menm ki té ka tann katastrof silansié-a
Epi té ka santi katastrof sournwa-a
Yo, yo té sav

Daniel M.

→   Lire Plus